Wanneer je je gaat verdiepen in het navigeren met behulp van een kompas zal je de termen (magnetische) declinatie, declinatiecorrectie en (magnetische) inclinatie vaker voorbij zien komen.
Inhoudsopgave
Wat is declinatie?
Declinatie is kort gezegd het verschil tussen het magnetische noorden en het geografische Noorden.
Het geografische Noorden is de meest noordelijke punt op de aarde. Een kompas wijst echter altijd naar het magnetische noorden. Dit is zo’n sterk magnetisch krachtveld dat het kompas deze plek altijd vindt. Het magnetische noorden is voortdurend in beweging. De lokale afwijking kan veranderen over tijd. Dit komt omdat het aardmagnetische veld kan veranderen. Op verschillende plekken in de wereld kan deze afwijking (declinatie) ook verschillen. In de buurt van de polen kan de afwijking zelfs oplopen tot tientallen graden. Er zijn ook landen en gebieden waar er bijna geen verschil is tussen het geografische noorden, het kaartnoorden en het magnetische noorden.
Handig weetje: Er kan sprake zijn van negatieve declinatie (‘-‘) of positieve. De negatieve is westelijk (denk aan de letter E) en de positieve is oostelijk (denk aan de letter O). Zo kan je de volgende keer in één oogopslag zien of je te veel richting het westen of te veel richting het oosten wordt gestuurd.
De verschillende noordrichtingen
Er zijn vier verschillende noordrichtingen te onderscheiden. Hieronder vind je deze vier verschillende noordrichtingen. Achter de verschillende noordrichtingen zie je hoe deze wordt aangegeven op de kaart.
Lees in de kennisbank meer over de vier verschillende noordrichtingen
- Geografische noorden (ster)
- Magnetische noorden (pijl)
- Kaartnoorden (Y Lambert)
- Gridnoorden (Y UTM)
Wandelkaarten en het verschil tussen het geografische en magnetische noorden
Op wandelkaarten staat de declinatie altijd aangegeven, net als de verandering hiervan. Dit omdat het verschil kan veranderen in de tijd. Bij deze gegevens vind je ook altijd een datum en een formule. Door de formule weet je hoe de declinatie iedere paar jaar verandert. Zo kan je precies berekenen wat de declinatie is in het jaar dat je de kaart bekijkt. In West-Europa is het verschil tussen het magnetische noorden en het geografische noorden zo klein dat je hier tijdens het kaartlezen geen rekening mee hoeft te houden.
Actuele declinatie vinden op internet
Er zijn verschillende websites waar je de actuele magnetische declinatie van een bepaald land of een bepaalde streek kan vinden. Dit is een stuk makkelijker dan het berekenen van een actuele declinatie via een formule op een (wandel-) kaart. Je kan bijvoorbeeld een kijkje nemen op de website www.magnetic-declination.com. Hier vind je de actuele magnetische declinatie van iedere plek ter wereld.
Kompas met declinatiecorrectie
Er zijn veel kompassen verkrijgbaar die een ingebouwde declinatie correctie hebben. Bij andere kompassen kan je zelf een declinatiecorrectie uitvoeren.